Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Flora Batava

Agaricus muscarius - Vliegdoodende Paddestoel

Groeiplaatsen.

Op den grond in droogliggende bosschen, vooral onder het dennenhout.

Zij is door de Gorter (N°. 1028) (*) gevonden in de laan van den Vanenburg op de Veluwe; door den Hoogl. Kops in de bosschen van Doorn in de prov. Utrecht en te Warmond bij Leyden; door mij bij Soestdijk en bij Deventer. Zij zal waarschijnlijk op nog meer andere plaatsen in ons land voorkomen.

Huishoudelijk Gebruik.

Volgens Houttuijn wordt deze plant, hoe stinkend en scherp ook van smaak, door de Russen tot spijze gebruikt (**). De vliegen en muggen vliegen hier gretig op, bezwijmen en vallen er meest dood van af. Van deze eigenschap heeft zij haren naam ontleend. Men legt ze hiertoe in stukjes in de vensterramen. In Zweden kookt men ze tot hetzelfde einde in melk, of stampt ze fijn in water. Met zulk water verdrijft men ook de weegluizen, wanneer men de wanden der bedsteden hiermede bestrijkt.

<<Noot Luc: (*) N° 1028: zie David de Gorter, 'Flora VII provinciarum Belgii foederati indigena', Haarlem 1781, blz. 323-324; http://www.archive.org/details/davidisdegorterf00gort

• (**) De vliegenzwam is minder ernstig giftig dan meestal wordt aangenomen door de leek. Een kleine hoeveelheid innemen heeft niet zo'n erge gevolgen. Veel hangt af van de persoonlijke gevoeligheid en het gewicht. Aanraken kan zeker geen kwaad. De gifstof muscarine, die haar naam ontleent aan de vliegenzwam, zit niet, zoals vroeger gedacht, in grote concentraties in deze zwam, en verdwijnt ook bij het drogen. Het zwaarste gif, iboteenzuur en zijn afgeleide muscimol, zit in het rode gedeelte van de hoed. De concentratie is in de herfst tot tienmaal lager dan in de andere seizoenen. In Siberië werd de vliegenzwam ook veel gebruikt als hallucinogeen. Philipp Johann von Strahlenberg schreef daar een merkwaardig stukje over in zijn werk 'Das Nord-und Ostliche Theil von Europa und Asia' (Stockholm 1730). Als Zweeds officier werd hij in Rusland gevangen genomen en werd hij lang (1711-1721) naar Kamtschatka verbannen; daar verrichte hij geografisch en antropologisch onderzoek. Terug in Stockholm schreef hij zijn succesrijk boek, zie: http://books.google.be/books?id=EPMOAAAAQAAJ . Men vindt het stukje op blz. 389.
• De vertaling luidt ongeveer als volgt: "De Russen die met hen handel drijven en omgaan, brengen hen buiten andere goederen, een soort zwammen, die in Rusland groeien, waar ze Muchumor genoemd worden. Ze ruilen die voor (pels van) eekhoorn, vos, hermelijn, sabelmarter enz., zodat de rijken onder hen een goede reserve van deze zwammen kunnen aanleggen voor de winter. Wanneer ze nu hun feesten en Collationes (bijeenkomsten, militair of om goederen te verdelen) willen houden, gieten ze water op die zwammen, koken ze die, en drinken ze zich daarmee vol. De arme mensen, die zich dergelijke zwammenreserve niet kunnen veroorloven, verzamelen zich rond de hutten van de rijken. Ze wachten dan tot een van de gasten buitenkomt om zijn water af te laten, houden er dan een schaal onder en drinken de urine op, waarin nog wat kracht van de de zwammen steekt. Daarvan lopen ze zelf dan vol en laten zo'n krachtig water niet nutteloos in de aarde lopen." Het is een feit dat het bijzonderste hallucinogeen van de vliegenzwam, Muscimol, ongewijzigd in geconcentreerde vorm uitgescheiden wordt. Het is ten stelligste afgeraden bovenstaande handelingen thuis uit te voeren. De tekst verwijst ook nergens naar de effecten!>>