Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Flora Batava

Pteris aquilina - adelaars Randvaren

Groeiplaatsen.

Op heidevelden en in bosschen, vooral op zandige gronden.

Zij is door de Gorter als eene vrij algemeene plant in de bosschen en ook in de duinen bij Bennebroek, Egmond en elders opgegeven. Meese spreekt van haar, als van een gewoon gewas in de wouden van Friesland. Behalve in de duinen bij Haarlem, waar zij op verscheidene plaatsen voorkomt, zag ik haar ook bij de Bild, Zeijst, Baarn en de lage Vuursche in de Prov. Utrecht; Rheede en Roozendaal bij Arnhem; hier en daar in Drenthe en in de Scharmer in de Prov. Groningen, vanwaar de afgebeelde plant herkomstig is.

Huishoudelijk Gebruik.

Wordt door Haller voor de Fraaiste der Europische varens gehouden. De Hoogl. St. J. v. Geuns geeft in de Verhandelingen van de Hollandsche Maatschappij, D. XXVI, bl. 289 uit andere schrijvers het volgende op: " Het leder kan door middel van deze plant zeer wel bereid worden; in het bijzonder worden de schapen en geiten-huiden daardoor tot dat soort van leder bereid, hetwelk men korduaan noemt (*). De boeren kunnen dezelve in de plaats van hun koornstroo, hetwelk zij voordeliger kunnen verkopen, (of zelve voeren) gebruiken, en winnen ook nog daardoor in de veelheid van mest. De asch van de gedroogde en verbrande plant zou vooral tot verschillende gebruiken nuttig kunnen zijn; daar zij meer loogzout bevat, dan eenig hout, en dit ook van een geheel anderen aard is, dan dat van andere planten. In Engeland maakt men er ballen van, die aldaar, in plaats van zeep of ander loogzout, in linnenbleekerijen gebruikt worden, en in Frankrijk gebruikt men dezelfde asch, in plaats van soda of potasch tot het maken van zeer schoon glas."

Wij wenschen met gemelden Hoogl., dat hieromtrent ook met onze Varens proeven genomen werden.

Volgens Haller en Tessier wordt van den wortel door behoeftigen zeker brood bereid. Gunner verzekert, dat noch wortel noch loof door het vee gebruikt wordt. (£)

Het loof dient eindelijk dikwijls tot het vullen van matrassen, welk gebruik men zeer heilzaam oordeelt voor kinderen, die aan de Engelsche ziekte(%) onderhevig zijn.
______________________________

(*) Dit was reeds door Haller aangeteekend, waarbij Houttuyn echter aanmerkt, dat het echte korduaan ($)of Spaansch leder met sumak bereid en met galnooten geverwd wordt.

<<Noot Luc: ($) ook corduaan, corduwaan, uit het Frans Cordouan, wat het adjectief is van Cordoue, de Spaanse stad Cordova. Het leder uit die stad werd gemaakt door het looien van geiten- of bokkenhuid met sumak (Rhus coriaria) (later ook eikenschors) en was vermaard voor zijn finesse. Toen Cordoba viel, verhuisde de handel naar Marocco. Het leer (geit of schaap) dat bereid werd met galnoten werd dan marroquin genoemd. Een mooie uitgebreide beschrijving van de kunst van het leerlooien vindt men in 'Descriptions des arts et métiers', Volume 3 (1775) van J.E. Bertrand. Te vinden op: http://books.google.be/books?id=jxVbAAAAQAAJ vanaf blz 27.

(£) toxiciteit: de plant is inderdaad heel giftig voor mens en dier. Sommige dieren (oa herten en geiten) kunnen kleine hoeveelheden verdragen. De plant, vooral de bladeren, zijn zowel giftig (afbraak vit. B1) als cancerigeen. Gebruik het zeker niet als matrasje bij het kamperen!

(%) Engelse ziekte: rachitis, een botaandoening veroorzaakt door gebrek aan vit. D, Ca, zonlicht.>>