Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Flora Batava

Pastinaca sativa - Moes Pastinake

Verscheidenheid.

In Persoon Synops. wordt onze Plant gerekend twee verscheidenheden op te leveren, als de pratensis, zijnde onze afgebeelde, en die meest algemeen is: en de arvensis met harige Bladen, en eironde, bijna gelobde Blaadjes, de onevene vin drielobbig. Deze schijnt zelfs Persoon toe, eene afzonderlijke soort te zijn, hetgeen wij met anderen na hem, niet meenen te moeten volgen, daar dit veel van de bijzondere groeiplaats schijnt af te hangen, en dezelve ook kleinder valt, waarom men ook hier niet zal genoodzaakt zijn, weder eene nieuwe soort te bepalen. (*)

Groeiplaatsen.

Aan de kanten der akkers, vooral op de klei, en aan de rivierdijken.

In de lage landen van het Goregt, buiten Groningen. In Vriesland, zoo in de woudstreken als op de klei: omtrent Harderwijk en Nijmegen. In Utrecht aan de dijken. In Noord-Holland, langs de zand-akkers onder Heemskerk, en de Breesaap. Ook in Katwijker duinen. Door Doctor van Hall gevonden omstreeks Arnhem, Wijk te Duurstede en bij Amsterdam, vooral aan den Ringdijk, van waar de afgebeelde genomen is.

De verscheidenheid, arvensis, door den Hoogl. Mulder opgegeven in raamvelden, buiten de Mare-poort, te Leijden; bij Endegeest, onder Oestgeest en elders.

Linnaeus houdt dezelve in Zweden voor geene oorspronkelijke inlandsche Plant, maar van de bebouwde velden overgebracht, hetgeen waarschijnelijk ook het geval zal zijn in ons Vaderland.

Kracht en Geneeskundig Gebruik.

De Wortel heeft behalve zijne voedende, ook eene eenigzins afdrijvende kracht. Het Zaad werd door Boerhaave tegen verzweringen van de blaas, pijnen in de waterwegen en tegen den steen gebruikt. De Plant is opgenomen in de Bataafsche , doch niet in de nieuwe Belgische Apotheek.

Huishoudelijk Gebruik.

Wordt in eenige moeslanden om den Wortel geteeld, welke een gezond en uit hoofde van den specerijachtigen smaak, voor velen aangenaam voedsel oplevert. In Rusland worden de zeer jonge Bladen, volgens Mattuschka, ook als toekruid genuttigd. In het noorden van Ierland maken de behoeftigen van den Wortel zeker bier, door dien met hoppe te kooken, en het vocht te laten gisten. (C. Bryant, Flora diaetetica.)

De Wortel is mede een voortreffelijk veevoeder, en wordt hiertoe opzettelijk in de Provincie Utrecht, op kleiakkers gebouwd, om 's winters te voeren aan runderen. — Bij het uittrekken der Plant zou men, volgens Ph. Miller, zeer voorzichtig moeten zijn met de Bladen, vooral 's morgens bij den dauw, omdat Hem voorbeelden bekend waren van tuinlieden, wier armen hierdoor opzwollen. Wij kunnen zulks niet bevestigen.

<<Noot Luc: er zijn 2 variëteiten in deze 'sativa' subspecies, nl de 'var. sativa', die de gekweekte vorm is (en zich weinig verspreid in de natuur) en de 'var. sylvestris', die de wilde vorm is . Deze laatste heeft bladeren met brede slippen en stompe top, dichtere, langere beharing en een veel minder vlezige wortel.>>